Η σύγχρονη παθολογία της πολιτικής (Runciman & Brown)

Ο David Runciman υποστηρίζει πως η δημοκρατία δεν πεθαίνει από κατάρρευση, αλλά μέσω μιας διαδικασίας υποβάθμισης που παραμένει συχνά αφανής.
Η Wendy Brown προσθέτει πως η φιλελεύθερη δημοκρατία δεν διαβρώνεται απλώς από εξωτερικούς εχθρούς, αλλά από εσωτερικές διαδικασίες νεοφιλελεύθερης αποπολιτικοποίησης. Αυτή η αποπολιτικοποίηση συνοδεύεται πια από νέες τεχνολογικές μορφές εξουσίας που μετασχηματίζουν το πολιτικό σώμα σε υπολογιστικό αντικείμενο.

• Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι απλώς εργαλείο, αλλά νέα μορφή επιτήρησης και επιβολής κανόνων που διαφεύγει της κλασικής πολιτικής λογοδοσίας. Όπως θα έλεγε η Brown, αυτό αποτελεί μορφή μετα-κυριαρχικής εξουσίας χωρίς πολιτικό πρόσωπο, χωρίς εγγραφή σε συνταγματικά όρια.

«Ο ψηφιακός καπιταλισμός αδειάζει την πολιτική από νόημα, καθιστώντας την τεχνικό πρόβλημα προς διαχείριση, όχι διακύβευμα συλλογικής βούλησης».
Η τεχνητή νοημοσύνη λειτουργεί ήδη ως:
-Αόρατος ρυθμιστής συμπεριφοράς (αλγοριθμικά feeds, social scoring)

-Εργαλείο ασφάλειας & βιοπολιτικής (π.χ. αναγνώριση προσώπων, αστυνόμευση βάσει δεδομένων)
-Καθρέφτης και ενισχυτής ανισοτήτων (ιδιαίτερα σε μεταναστευτικούς/εργασιακούς πληθυσμούς)

Ο Runciman έχει αναφερθεί στη δυνατότητα "λογισμικού αυταρχισμού", όπου η εξουσία δεν επιβάλλεται από άνθρωπο, αλλά από λογισμικά που ενσωματώνουν την ιδεολογία των δημιουργών τους.

• Η ψηφιακή εξουσία ως αποπολιτικοποίηση του πολίτη. Η νέα ψηφιακή δημόσια σφαίρα δεν ενισχύει τη δημοκρατία, αλλά κατακερματίζει το κοινό νόημα. Ο αλγοριθμικός κατακερματισμός της προσοχής και η υπερπληροφόρηση αντικαθιστούν τη συλλογική πράξη με μονάδες θορύβου.

«Δεν υπάρχει πλέον “δήμος” αλλά μόνο πλατφόρμα χρηστών» — μια πολιτική τεχνολογικά διασπασμένη σε likes, retweets και σπασμωδικά ξεσπάσματα.
Η Wendy Brown αναφέρει πως ο νεοφιλελευθερισμός μετατρέπει τον πολίτη σε επιχειρηματική μονάδα και πλέον στον 21ο αιώνα, αυτή η μονάδα αυτο-παρακολουθείται, αυτο-υπολογίζεται, αυτο-εκθέτει και αυτο-πειθαρχείται με εργαλεία που θεωρεί "ουδέτερα".

• Οι νέο-αποικιακές μεταμορφώσεις της ισχύος. Η σύγχρονη πολιτική δεν επιβάλλεται μόνο με στρατό. Οι σύγχρονες αποικιοκρατίες χρησιμοποιούν,
-Χρέος και εξαρτήσεις (IMF, Παγκόσμια Τράπεζα)
-Τεχνολογικές εξαρτήσεις (data colonialism)

-Εκπαιδευτική ηγεμονία (soft power της γνώσης)
-Οικολογική αποικιοποίηση (εξαγορά εδαφών, μεταναστευτική χειραγώγηση)
Σύμφωνα με τη Brown, το φαντασιακό της ανθρωπότητας έχει διαστρεβλωθεί από αυτού του τύπου τις επεμβάσεις. Οι παγκόσμιες νοηματοδοτήσεις υποτάσσονται σε γεωοικονομικά συμφέροντα – δεν παράγονται από κάτω, από τους λαούς.

• Το κενό νοήματος, πολιτική χωρίς οντολογική κατεύθυνση. Αμφότεροι Runciman και Brown μιλούν για μια εποχή πολιτικής χωρίς πυξίδα. Οι άνθρωποι δρουν με επιθετικότητα, αλλά χωρίς στόχο, οργισμένοι χωρίς αφήγηση, παγιδευμένοι σε συστήματα που μιμούνται την πολιτική, χωρίς να την ενσαρκώνουν.

Η τεχνητή νοημοσύνη, η επιτήρηση, η βιοεξουσία και η αποπολιτικοποίηση συνθέτουν μια μετα-ανθρωπιστική κατεύθυνση όπου η ζωή συνεχίζεται χωρίς πρόσωπο, χωρίς νόημα, χωρίς κοινό τόπο.

• Η επιστροφή σε μια ουσιαστική πολιτική δεν είναι ρομαντική ουτοπία, αλλά ανάγκη επιβίωσης.
-Χρειαζόμαστε αφηγήσεις που να προϋποθέτουν ανθρώπινη δράση.
-Χρειαζόμαστε συλλογικότητα ενάντια στην ψηφιακή παθητικότητα.

-Χρειαζόμαστε νέες μορφές δημοκρατίας – μη τεχνοκρατικές, μη εταιρικές, μη αποικιακές.

Η Wendy Brown γράφει χαρακτηριστικά στο Nihilistic Times (2023):
«Το καθήκον μας δεν είναι να διασώσουμε τη δημοκρατία του παρελθόντος, αλλά να φανταστούμε εκ νέου την πολιτική δυνατότητα του μέλλοντος».