‘’Δεν υπάρχει ιστορία χωρίς πρόσωπο’’, αυτός είναι ο κανόνας. Κανόνας που ακολουθούν οι συντάκτες, οι δημοσιογράφοι, οι πολιτικοί οι προπονητές οι παραγωγοί στο θέατρο, στη μουσική, στο χορό, διαπράττοντας το σφάλμα της βασικής αναγωγής, της τάσης δηλαδή να υπερεκτιμάμε συστηματικά την επίδραση ατόμων όταν θέλουμε να εξηγήσουμε κάτι, υποτιμώντας όμως ταυτόχρονα εξωτερικούς παράγοντες και καταστάσεις.
Φανταστείτε έναν ομιλητή στον οποίο έχει δοθεί ένα κείμενο ανεξαρτήτως των πολιτικών του πεποιθήσεων, το οποίο απλώς θα διαβάσει. Παρ’ όλα αυτά οι περισσότεροι ακροατές έχουν τη γνώμη ότι ο λόγος εκφράζει τις πολιτικές πεποιθήσεις του ομιλητή και αποδίδουν το περιεχόμενο του λόγου στην προσωπικότητά του και όχι σε εξωτερικούς παράγοντες, δηλαδή στους ερευνητές που τον έχουν βάλει να εκφωνήσει με θέρμη αυτόν τον λόγο.
Στο διάλειμμα μιας συναυλίας, πριν και μετά από αυτήν οι συζητήσεις περιστρέφονται σχεδόν πάντα γύρω από τον μαέστρο και την/τον σολίστα. Δεν γίνεται σχεδόν καθόλου λόγος για τη σύνθεση, εκτός αν πρόκειται για πρώτες εκτελέσεις.
Ωστόσο το αληθινό θαύμα της μουσικής βρίσκεται στη σύνθεση, στη δημιουργία μιας ιδιαίτερης ατμόσφαιρας εκεί όπου προηγουμένως δεν υπήρχε παρά μια λευκή σελίδα. Οι διαφορές μιας παρτιτούρας από μια άλλη, είναι χίλιες φορές πιο εντυπωσιακές από ότι μια ερμηνεία σε σχέση με μια άλλη.
Αλλά και αυτό μας αφήνει αδιάφορους. Γιατί αντίθετα με τον μαέστρο και την/τον σολίστα, η παρτιτούρα δεν έχει πρόσωπο.
Οι ερμηνευτές (μαέστρος, σολίστ) καλούνται να αποκωδικοποιήσουν και να ζωντανέψουν το περιεχόμενο μιας παρτιτούρας ενός συνθέτη, ο οποίος είναι ο κύριος και μοναδικός παράγων ενός μουσικού έργου και το πρόσωπο που δημιουργεί την ιστορία.
Όσο γοητευτικό κι αν είναι για μας το θέαμα της ζωής, τα άτομα επί σκηνής δεν είναι ολοκληρωμένες προσωπικότητες, ελεύθερες και ανεξάρτητες, αλλά άγονται και φέρονται από καταστάσεις.
Αν θέλετε να καταλάβετε το έργο που πραγματικά παίζεται, μην προσέχετε τους ερμηνευτές, προσπαθήστε να νιώσετε το πήγαινε - έλα των επιδράσεων, στις οποίες υπόκεινται οι ερμηνευτές.
Ρολφ Ντομπέλλι
