Λουτράκι 2018

Τάο-Τε-Κινγκ

Ενώσαμε τριάντα ακτίνες και τις είπαμε τροχό,

μα είναι τα κενά ανάμεσά τους που κάνουν χρήσιμο τον τροχό.

Δώσαμε μορφή στον πηλό για να φτιάξουμε ένα βάζο,

μα στο κενό μέσα του, βρίσκεται η χρησιμότητά του.

Οικοδομήσαμε σπίτι, μα είναι οι πόρτες και τα παράθυρα

που το κάνουν κατοικίσιμο.

Έτσι αυτό που δεν είναι, κάνει χρήσιμο αυτό που είναι.

                                                                         Λάο Τσε

Η ανάγκη μιας νέας ηθικής

 Ένα βασικό ερώτημα που είχε θέσει ο Ντοστογιέφσκι και αργότερα ο Νίτσε και ο Έσσε.

Μιας προσωπικής ηθικής που να επιτρέπει στον άνθρωπο βαθμούς ηθικής ελευθερίας,  ανάλογους με τις ζωτικές δυνατότητες που άνοιξε η τεχνολογία και με την πνευματική απομυθοποίηση που έφερε η επιστήμη. Η παλιά ηθική είναι πολύ στενή για το σύγχρονο άνθρωπο, γιατί τον περιορίζει με μία υπερβολική καταπίεση αδικαιολόγητη για την εποχή μας.

Η βαθιά επιθυμία των έργων του Ντοστογιέφσκι, του Έσσε και του Νίτσε είναι να επιδράσουν στην κοινωνία, με επίκεντρο την επείγουσα και εναγώνια αναζήτηση ενός ανθρώπινου αρχέτυπου που θα στρέψει τα ιδανικά του ανθρώπου προς ένα μέλλον ελεύθερο απ’ αυτή την αστική κουλτούρα, τη βίαιη, εκμεταλλευτική και καταστρεπτική, που ακρωτηριάζει τις πνευματικές αξίες και αποκτηνώνει με υλικές παροχές.

Κάθε οργάνωση της ανθρωπότητας, κάθε κουλτούρα, κάθε πολιτισμός, κάθε σύστημα, στηρίζεται σε μια συμφωνία πάνω στο τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται. Ο άνθρωπος πρέπει πάντα να καταπιέζει μέσα του, να περικόβει, να απαρνιέται, για να θεωρείται αξιοσέβαστος πολίτης, άξιος για συμβίωση. 

Ο άνθρωπος είναι γεμάτος ζούγκλα και πρωτογονισμό, κουβαλάει βάρβαρα ένστικτα, που μόλις ελέγχονται και που τον ωθούν σε έναν κτηνώδη και βίαιο πρωτογονισμό. Όλα αυτά τα επικίνδυνα ένστικτα είναι εδώ, αλλά η κουλτούρα, τα έθιμα και ο πολιτισμός τα συγκαλύπτουν. 

Οι άνθρωποι από τα παιδικά τους χρόνια μαθαίνουν να αναγνωρίζουν αυτά τα ένστικτα και να τα αρνούνται, αλλά όλα και καθένα ξεχωριστά βγαίνουν πότε πότε στο φως. Όλα συνεχίζουν να δρουν, κανένα δεν καταστρέφεται, μακροπρόθεσμα σε όλη την αιωνιότητα δεν μεταμορφώνεται ούτε εξευγενίζεται. Κάθε εποχή και κουλτούρα διαλέγει τα ένστικτα που θα απωθήσει και θα τιμωρήσει πιο αυστηρά.

Ο Φρόιντ στο θέμα που τον είχε απασχολήσει τα τελευταία χρόνια που είναι η ‘’δυστυχία του πολιτισμού’’ ανέλυσε την αντίθεση ανάμεσα στα ένστικτα και την κοινωνία φθάνοντας σε ένα απαισιόδοξο αποτέλεσμα: ο πολιτισμός καταπιέζει τον άνθρωπο προκαλώντας του νευρώσεις που αυτός διοχετεύει στη βία, την καταστροφή και το θάνατο, δηλαδή το ένστικτο του θανάτου.

Οι κακές παρορμήσεις  και οι πειρασμοί αντιμετωπίζονται με σεβασμό και αγάπη. Μόνο τότε θα σου αποκαλύψουν τη σημασία τους.

Αν μισείς κάποιο πρόσωπο, είναι γιατί μισείς σε αυτό κάτι που είναι μέσα σου.

Ότι δεν είναι μέρος από εμάς, δεν μας ανησυχεί.

Στην ικανότητα συνειδητής αντιμετώπισης των σκοτεινών στοιχείων της προσωπικότητας, βρίσκεται η αρχή του ξεπεράσματος της πνευματικής κρίσης και της πνευματικής ανοικοδόμησης της δυτικής κουλτούρας (Έσσε).

Γένεση της Τραγωδίας

Στο όνειρο σύμφωνα με την ιδέα του Λουκρήτιου, φανερώθηκαν για πρώτη φορά οι μεγαλόπρεπες θεϊκές μορφές στις ψυχές των ανθρώπων. 

Στο όνειρο είδε ο μεγάλος γλύπτης τα μεγευτικά σώματα υπερανθρώπινων όντων. 

Κι αν ρωτούσαμε τον μεγάλο Έλληνα ποιητή για τα μυστήρια της ελληνικής δημιουργίας, θα θυμόταν κι αυτός το όνειρο που θα ‘δινε μια εξήγηση σαν εκείνη που δίνει ο Χανς Ζακς στους Αρχιτραγουδιστές:

Φίλε μου, η αληθινή δουλειά του ποιητή

Είναι να διαβάζει τα όνειρά του.

Πίστεψέ με, η αληθινότερη ψευδαίσθηση του ανθρώπου

του αποκαλύπτεται στο όνειρο.

Όλη η ποιητική και η στιχουργική δεν είναι 

παρά η αληθινή ερμηνεία του ονείρου.